Συγκαλυμμένος εκφοβισμός, μια δύσκολη μορφή έμμεσου bullying!

γράφει η Ιωάννα Δημητριάδου Ειδική Παιδαγωγός με εξειδίκευση στη Δυσλεξία και στις Μαθησιακές Δυσκολίες.       

Ο Οκτώβριος είναι ο Εθνικός Μήνας Πρόληψης Εκφοβισμού. Το bullying ή αλλιώς εκφοβισμός βρίσκεται πάντα στην επικαιρότητα, με όποια μορφή και αν εμφανίζεται. Σύμφωνα με την Αμερικανική Ψυχολογική Εταιρία (APA), το bullying είναι ένα φαινόμενο που παίρνει μέρος είτε ένα άτομο ή μια ομάδα ατόμων, οι οποίοι εμφανίζουν επιθετικές συμπεριφορές, έχοντας ως πρόθεση να βλάψουν ένα άτομο σωματικά ή ψυχολογικά ή για κάποιον λόγο να το φέρουν σε δύσκολη θέση. Συνήθως, τα άτομα που κάνουν bullying είναι επιθετικά, επικριτικά, πιεστικά, εκμεταλλεύονται προς δικό τους όφελος την πλεονεκτική θέση που βρίσκονται, επιθυμούν να κάνουν αισθητή την εκφοβιστική τους παρουσία και έχουν την ανάγκη να κυριαρχούν, ώστε να έχουν τον πλήρη έλεγχο.

Το bullying έχει πολλές μορφές και δεν αφορά μόνο παιδιά, αλλά και ενήλικες. Μία από αυτές τις μορφές είναι ο συγκαλυμμένος εκφοβισμός (covert bullying). Μπορεί σαν όρος  να μην χρησιμοποιείται συχνά, είναι, όμως, μια από τις πιο δύσκολες μορφές έμμεσου bullying. Δεν ανιχνεύεται εύκολα, καθώς τέτοιου είδους εκφοβισμός παραμένει μυστικός και το θύμα δεν έχει συγκεκριμένες αποδείξεις.  Τα άτομα που χρησιμοποιούν τον συγκαλυμμένο εκφοβισμό κάνουν αισθητή την παρουσία τους με ένα ξαφνικό και επικριτικό βλέμμα, χωρίς ο άλλος να το περιμένει και οι περιφρονητικοί μορφασμοί του προσώπου τους δείχνουν μια γενική απειλή, χωρίς να αφήσουν περιθώρια στο θύμα να προσδιορίσει αυτό που ακριβώς συμβαίνει. Σύμφωνα με τους Gifford, B. E. (2018), Patchin, J.W. & Hinduja, S. (2010) και  Sinder, M. & Borel, K. (2004), τα άτομα αυτά, πολλές φορές, λένε ψέματα, σχολιάζουν αρνητικά, ειρωνεύονται και διαδίδουν φήμες με σκοπό να βλάψουν  την κοινωνική υπόληψη των ατόμων που δέχονται εκφοβισμό και να προκαλέσουν ταπείνωση. Επιφανειακά, η εικόνα τους είναι διαφορετική. Δείχνουν ευγενικοί, ακόμα και απέναντι στο θύμα, όταν είναι άλλοι μπροστά και δεν αφήνουν περιθώρια να φανεί οτιδήποτε ύποπτο, καθώς θέλουν να διατηρήσουν την εικόνα της αθωότητας.

Ο συγκαλυμμένος εκφοβισμός μπορεί να συμβεί οπουδήποτε. Μπορεί να συμβεί σε εργασιακό χώρο, σε μια παρέα, σε συγκατοίκους.  Επειδή είναι κρυφός, αυτός που προκαλεί εκφοβισμό δρα ανενόχλητος. Ακόμα και το ίδιο το θύμα να ισχυριστεί πως δέχεται εκφοβισμό, ο θύτης έχει την ικανότητα να καλύπτει αυτόν τον ισχυρισμό, λέγοντας πως αστειεύεται ή πως το άτομο που εκφοβίζεται τα βγάζει από το μυαλό του ή μπαίνοντας ακόμα και στη θέση του θύματος, ώστε να δείξει στους άλλους πως, τελικά, εκείνος είναι το θύμα.

Το bullying σε όποια μορφή και αν εμφανίζεται, σε όποιον και αν γίνεται, πρέπει να αντιμετωπίζεται, άμεσα. Στην προκειμένη περίπτωση, ο έμμεσος συγκαλυμμένος εκφοβισμός, καθώς μπορεί να αφήσει ανεξίτηλες πληγές στην ψυχολογία του ατόμου που εκφοβίζεται, χρειάζεται άμεση αντίδραση, είτε να συζητηθεί με άτομα εμπιστοσύνης, είτε να ζητηθεί πιο ειδική βοήθεια. Το πιο σημαντικό, όμως, είναι το άτομο αυτό να αποκτήσει επίγνωση για αυτό που του  συμβαίνει, το οποίο πράγματι συμβαίνει και να το αντιμετωπίσει με τον καλύτερο τρόπο. Είναι ότι πιο ουσιαστικό μπορεί να κάνει για τον εαυτό του. Είναι η καλύτερη άμυνά του.

                                                                          Ιωάννα Δημητριάδου

Βιβλιογραφία:

1.Sinder, M. and Borel, K. (2004). Stalked by a cyberbally. Maclean’s 117 (21/22), 76-77

2.Patchin, J.W. & Hindujas, S. (2010). Traditional and Nontraditional Bullying Among Youth: A test of General Strain Theory. Sage Journal

3.Μπάρδα, Ε. (2016). Ψυχολογικός εκφοβισμός: Ψυχική «κατάδυση» στη συμπεριφορά του θύτη. Prototheme.gr

4.American Psychological Association (APA-2017). Bullying. Apa.org

5.enallaktikidrassi.com (2017). Ενήλικος εκφοβισμός: 5 τακτικές του bullying μεταξύ ενηλίκων.

6.Gifford, B.E. (2018). Am I being bullied? 3 types of bullying adults face. Counselling Directory.

7.Ανδριανόπουλος, Β. (2018). Το έμμεσο bullying είναι το πιο επικίνδυνο. Documentonews.gr

8.Salerno, J. (2019). Bullying uncovered: Supporting Youth most at risk. Possibilities for Change.