«Ελληνικό Μουσείο Μετεωριτών»: Ένα διαφο

Στη γειτονιά του Αγίου Ελευθερίου, ένα μικρό μουσείο προσφέρει μια πρόγευση Διαστήματος

Από τις ιστορικές και πιο πυκνοκατοικημένες συνοικίες της Αθήνας, ο Άγιος Ελευθέριος, με τον ομώνυμο ναό επί της οδού Αχαρνών, είναι μια πολύ ζωντανή γειτονιά. Εκατό χρόνια πίσω, ίσως και περισσότερα, κατά την περίοδο της Μπελ Επόκ και λίγο πριν τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, πριν την «έκρηξη» της οικοδομής, των πολυκατοικιών που άρχισαν να φυτρώνουν σαν τα μανιτάρια και της εσωτερικής μετανάστευσης, η ευρύτερη περιοχή ήταν γεμάτη περιβόλια, λαχανόκηπους και υπέροχες εξοχικές κατοικίες. Η εξοχή της Αθήνας, με ανθρώπους να συρρέουν εκεί για ένα Σαββατοκύριακο χαλάρωσης και διασκέδασης. Οι αριστοκράτες στο δεξί πεζοδρόμιο, οι υπόλοιποι στο αριστερό.

Δεν μπορώ, τώρα, να φανταστώ τα Πατήσια γεμάτα περιβόλια και κήπους. Είναι η περιοχή που το αθηναϊκό τσιμέντο την «τίμησε» με το παραπάνω. Ως μη κάτοικος της περιοχής, πάντα θα έχω συνδεδεμένο τον Άγιο Ελευθέριο με τον ηλεκτρικό σιδηρόδρομο, τον σταθμό ανάμεσα στα Άνω και τα Κάτω Πατήσια, αλλά και το ιστορικό γυμναστήριο του Σπόρτιγκ.

Πέρα λοιπόν από τα επιμορφωτικά και τα ψυχαγωγικά προγράμματα που μπορεί να παρακολουθήσει κανείς στο Μουσείο Μετεωριτών και τα οποία είναι κατάλληλα για όλη την οικογένεια, αυτό που επίσης μας ενδιαφέρει είναι η συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα που θα μας δώσουν σίγουρα νέα γνώση αλλά και νέα επιστημονικά στοιχεία μέσω των μετεωριτών.

Λίγα μέτρα μακριά από τον σταθμό «Άγιος Ελευθέριος», τα πράγματα αλλάζουν. Μπορούμε να ταξιδέψουμε σε κόσμους και γαλαξίες μακρινούς, να «κυνηγήσουμε» ουράνια αντικείμενα και αστεροειδείς, να δούμε από κοντά μια σημαντική συλλογή από μετεωρίτες και πετρώματα. Ναι, όλα αυτά στα Πατήσια και στο Ελληνικό Μουσείο Μετεωριτών.

Ο διευθυντής και ψυχή του μουσείου, Τάκης Θεοδοσίου, μας υποδέχεται εγκάρδια στον όμορφο και φροντισμένο χώρο και λίγο πριν ξεκινήσει η ξενάγηση, μας λέει τι μπορεί να δει κανείς στο Ελληνικό Μουσείο Μετεωριτών. «Πέρα από τους 550 αυθεντικούς μετεωρίτες, σχεδόν από κάθε γνωστή, αναγνωρισμένη, επίσημη ταξινόμηση με μετεωρίτες ηλικίας 4,56 δισεκατομμυρίων ετών, από τα ίδια υλικά που δημιουργήσαν όλους τους γεώδεις πλανήτες και τη Γη μας, μετεωρίτες από τη Σελήνη, τον Άρη αλλά και άλλους πλανητοειδείς, όπως ο 4 Vesta, και φυσικά μετεωρίτες κομητικής προέλευσης. Υπάρχει επίσης μία μοναδική –τουλάχιστον για την Ευρώπη– συλλογή από προσκρουστικής φύσεως πετρώματα από 25 επίσημα αναγνωρισμένους κρατήρες μετεωριτικής προέλευσης. Φυσικά, μέσα στα ευρήματα υπάρχουν και μετεωρίτες που έχουν βρεθεί από την προσωπική μου έρευνα στον ελλαδικό χώρο. Όλα αυτά ο επισκέπτης δεν τα παρατηρεί απλώς στις βιτρίνες του μουσείου μας, αλλά υπάρχει η διαδραστική δυνατότητα ξενάγησης, είτε προσωπικής είτε σε γκρουπ, με τη βοήθεια οπτικοακουστικού υλικού, με γιγαντοοθόνες για μαθητές σχολείων και το ευρύ κοινό. 

Ακόμη, υπάρχει το μοναδικό στη χώρα μας κατάστημα πώλησης μετεωριτών για συλλέκτες με μια πολύ μεγάλη ποικιλία μετεωριτικών πετρωμάτων αλλά και τη μοναδική συλλογή κοσμημάτων «Exoplanets», που έχει δημιουργηθεί με βάση αυθεντικούς μετεωρίτες και η οποία είναι γνωστή εδώ και χρόνια στο εξωτερικό. Ακόμη, υπάρχει η δυνατότητα για επιστημονικά παιχνίδια, escape rooms με θεματολογία από τους αστεροειδείς, τους μετεωρίτες και την αστρονομία, αλλά και διεξαγωγή παιδικών πάρτι και κάθε φύσεως πολιτιστικών και καλλιτεχνικών εκδηλώσεων που φιλοξενούνται ανά διαστήματα στους χώρους του μουσείου μας».

Πώς αποφασίζει κανείς να ανοίξει στην Ελλάδα ένα μουσείο αφιερωμένο στους μετεωρίτες; «Η ιδέα και η σκέψη υπήρχε εδώ και μερικές δεκαετίες, αλλά μονάχα μετά την εμπειρία που αποκόμισα ως διδάσκων στην Ακαδημία Πλάτωνος για τρία χρόνια σε προγράμματα του ΕΚΠΑ μού έγινε κατανοητό ότι πραγματικά υπήρχε πολύ μεγάλο ενδιαφέρον για τους μετεωρίτες και την ιστορία που μας διηγούνται για τη δημιουργία του ηλιακού μας συστήματος.  Οπότε, το επόμενο βήμα, μετά το 2015, ήταν η προετοιμασία έτσι ώστε να επιλεγεί το κατάλληλο μέρος που θα στέγαζε με απόλυτη ασφάλεια την Aeroliths Collection, αφού τα εκπαιδευτικά προγράμματα ήδη πλέον είχαν καταρτιστεί από εμένα και απευθυνόταν σε όλες τις ηλικίες και βαθμίδες εκπαίδευσης».

ΤECH & SCIENCE

Μπορεί τα συστατικά της ζωής να ήρθαν από το Διάστημα; Οι επιστήμονες λένε «ναι»

27.04.22

Πολλοί ίσως εύλογα ρωτήσουν γιατί ένα μουσείο στα Πατήσια και όχι σε ένα πιο κεντρικό σημείο της Αθήνας. «Η επιλογή αποτέλεσε, τελικά, προσωπική μου απόφαση και νομίζω ότι δικαιώθηκα, πάρα τις όποιες παροτρύνσεις είχα από σημαντικούς φίλους από το εξωτερικό να αναζητήσω κάποιον χώρο στο κέντρο της Αθήνας. Ο χώρος ανήκε σε εμένα, είναι δίπλα στον σταθμό του Αγίου Ελευθερίου στα Πατήσια και θεωρώ ότι είναι πολύ εύκολα προσβάσιμος με κάθε μέσο, όπως το μετρό, ο Ηλεκτρικός, τα τρόλεϊ και σχολικά λεωφορεία για την Αθήνα, αλλά και με αυτοκίνητο επίσης. Έτσι, είχα την ευκαιρία να τον διαμορφώσω με τον τρόπο και τα μέτρα ασφαλείας που ήθελα και να συμπεριλάβω στα εκθέματα μεγάλο μέρος της προσωπικής μου συλλογής».

Το διάστημα, οι πλανήτες, οι μακρινοί γαλαξίες είναι θέματα που εξάπτουν τη φαντασία των παιδιών και ανθρώπων κάθε ηλικίας. Υπάρχει ενδιαφέρον γύρω από τους μετεωρίτες, την αστρονομία και γενικότερα το διάστημα, από μαθητές που επισκέπτονται το μουσείο και από νέους ανθρώπους; «Αυτό το ενδιαφέρον είναι ακριβώς που με κάνει να καταβάλλω κάθε δυνατή προσπάθεια για να προσφέρουμε στο Μουσείο Μετεωριτών κάθε χρόνο νέες γνώσεις σχετικά με τους μετεωρίτες, τους αστεροειδείς, το ηλιακό μας σύστημα αλλά και την αστρονομία. Υπάρχουν πάνω από 20 διαφορετικές θεματολογίες με διαδραστικές παρουσιάσεις που προβάλλονται στο μουσείο μας. Το βιβλίο των εντυπώσεων των επισκεπτών και ιδιαίτερα των μαθητών είναι γεμάτο, από τους πρώτους κιόλας μήνες λειτουργίας του μουσείου μας, με πολύ κολακευτικά σχόλια. 

Οι επισκέπτες βλέπουν και κατανοούν τη σπουδαιότητα των μετεωριτών και τις πολύ σημαντικές πληροφορίες που έχουν προσφέρει και θα συνεχίσουν να προσφέρουν στην επιστήμη της αστρονομίας και στην κατάκτηση του ηλιακού μας συστήματος. Οι αστεροειδείς άλλωστε και η εξόρυξή τους στο διάστημα θα είναι το επόμενο βήμα που θα ανοίξει πολύ σύντομα τα σύνορα της ανθρωπότητας για την κατάκτηση και την εποίκιση του ηλιακού μας συστήματος μέσω των πολύτιμων μετάλλων που έχουν να μας προσφέρουν σε τεράστιές ποσότητες».

Ενεργό μέλος της Διεθνούς Ενώσεως Συλλεκτών Μετεωριτών IMCΑ, ο Τάκης Θεοδοσίου έχει στη συλλογή του κάποια πολύ σημαντικά αντικείμενα, μετεωρίτες και πετρώματα, με τα περισσότερα από αυτά να βρίσκονται στις προθήκες του μουσείου. Εμείς μαθαίνουμε την ξεχωριστή τους ιστορία και προέλευση. Μέσα σε αυτά τα χρόνια λειτουργίας του μουσείου, ποιες στιγμές κρατάει πιο έντονα; Για ποια αντικείμενα είναι υπερήφανος που υπάρχουν στη συλλογή του; «Προσωπικά, αυτό που θεωρώ ως την καλύτερη ανταμοιβή στις προσπάθειες της ομάδας του μουσείου μας είναι ότι μετά από κάθε διαδραστική παρουσίαση ή ξενάγηση βλέπω στα μάτια των επισκεπτών, είτε πρόκειται για μαθητές Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης είτε για το ευρύ κοινό, τον ενθουσιασμό που τους προξένησε η εμπειρία της επίσκεψής τους στο Μουσείο Μετεωριτών. Αυτή για μένα είναι η μεγαλύτερη επιβράβευση, ασχέτως με τους μετεωρίτες που έχω βρει ο ίδιος ή έχω βοηθήσει στην επίσημη ταξινόμησή τους και παρουσιάζουμε ως εκθέματα στο μουσείο μας. Φυσικά, αυτό το διάστημα το Μουσείο Μετεωριτών και εγώ προσωπικά συμμετέχουμε μαζί με τον γεωλόγο, καθηγητή Ηλία Χατζηθεοδωρίδη από το Μετσόβιο Πολυτεχνείο και σε συνεργασία και με άλλα πανεπιστημιακά και ερευνητικά ευρωπαϊκά ιδρύματα στην έρευνα ενός δείγματος από τον αστεροειδή Ryugu που επέστρεψε στη Γη μέσω του ιαπωνικού ρομποτικού σκάφους Hayabusa και μας έχει δοθεί μέσα από πρόγραμμα της ESA (Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος). Εδώ έχουμε τη συναρπαστική ευκαιρία να συγκρίνουμε για πρώτη φορά τα δείγματα ενός πανάρχαιου αστεροειδούς με τους πιο αρχέγονους μετεωρίτες που έχουν βρεθεί στη Γη μας και που επιβεβαιωμένα εμπεριέχουν αμινοξέα και της βάσεις της αλυσίδας της ζωής, δηλαδή του RNA και του DNA. Είμαστε λοιπόν πολύ κοντά στο να ανακαλύψουμε τα μυστικά των δομικών στοιχείων από τα οποία δημιουργήθηκε μετέπειτα η ζωή στον πλανήτη μας».

Συνεχίζοντας την ξενάγηση, η προσοχή μου πέφτει σε μία συγκεκριμένη προθήκη, με ευρήματα από την περιοχή του Αλμυρού Μαγνησίας. Ο Τάκης Θεοδοσίου μας διηγείται μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία και ανακάλυψη, που μας πηγαίνει πίσω στην εποχή του μυθικού ήρωα της «Ιλιάδας» Αχιλλέα (για άλλους, υπαρκτό πρόσωπο της αρχαιότητας). «Ναι, πράγματι είναι μια καθαρά προσωπική έρευνα που ξεκίνησε αρχικά το 2008 και στη συνέχεια συμμετείχαν και συμμετέχουν σε αυτήν κορυφαίοι πλανητικοί γεωλόγοι από την Αμερική και την Ευρώπη, όπως ο Tony Irving, o Ted Bunch  αλλά και κάποιοι Έλληνες ακαδημαϊκοί. Τα ευρήματα που έχουμε από την περιοχή Μαγούλα και τις δίδυμες λίμνες Ζερέλια κοντά στον Αλμυρό μάς μιλάνε με απτά στοιχεία για ένα κράμα αρχαίου ατσαλιού που δημιουργήθηκε από τον μετεωριτικό σίδηρο που έπεσε και δημιούργησε τους δίδυμους κρατήρες, σήμερα λίμνες στα Ζερέλια. Πολύ σημαντικό είναι εδώ να τονίσω ότι τα ευρήματα που εκτίθενται στο Μουσείο Mετεωριτών μάς μιλάνε για πρώτη φορά για ένα υπερ-όπλο που είχαν σίγουρα στα χέρια τους οι αρχαίοι κάτοικοι της περιοχής και ακόμη πιο σημαντικό θα ήταν εδώ να αναφέρω ότι η περιοχή κατοικείτο από τους περίφημους Μυρμιδόνες, τον λαό του Αχιλλέα. Γιατί το αναφέρω αυτό; Επειδή ο ίδιος ο Όμηρος μας προϊδεάζει στην «Ιλιάδα» για τις πολεμικές ικανότητες των Μυρμιδόνων που ήταν ο φόβος των αντιπάλων τους στις μάχες και την προέλευση των όπλων του Αχιλλέα από τον ίδιο τον θεό Ήφαιστο, κατόπιν παραγγελίας της μητέρας του Αχιλλέα, της θεάς Θέτιδος. Ο μετεωριτικός σίδηρος θεωρείται λόγω των ιδιοτήτων του και της κρυσταλλικής του δομής ένα υλικό που είναι πολύ ισχυρότερο από κάθε γήινο όπλο από χαλκό ή και από γήινο αυτοφυή σίδηρο. Τα ευρήματα που έχουμε, μάλιστα, μας ταξιδεύουν ήδη κοντά στον 9ο-10ο π.Χ. αιώνα και πολύ κοντά στην εποχή που έζησε ο Αχιλλέας». 

Τα εύσημα πρέπει να δοθούν σε όλη την ομάδα του Ελληνικού Μουσείου Μετεωριτών, που είναι εκτός του εμπορικού και ιστορικού κέντρου της πόλης, είναι φιλόξενο και εύκολα προσβάσιμο. Μια καθαρά ιδιωτική πρωτοβουλία που τονίζει ότι δεν πρέπει να αγνοούμε τα μικρά μουσεία και χώρους πολιτισμού, ιδιαίτερα αν αυτά βρίσκονται τόσο κοντά μας, στη γειτονιά μας. Έχουν τη δική τους γοητεία και προσωπική «πινελιά» των ανθρώπων που τα τρέχουν και ίσως προσφέρουν μια ακόμα βαθύτερη εμπειρία στον επισκέπτη. Στο χέρι μας να τα στηρίξουμε. Πώς φαντάζει όμως το μέλλον για το μουσείο και την επιστήμη των μετεωριτών; «Πιστεύω ότι το μέλλον είναι ήδη εδώ και η επιστήμη των μετεωριτών, της πλανητικής γεωλογίας και της αστρονομίας μαζί με τις τεχνολογικές εξελίξεις στα διαστημικά ταξίδια για την κατάκτηση του ηλιακού μας συστήματος δημιουργούν για τις νέες γενιές ένα τετελεσμένο, που όποια χώρα και επιστημονικός κλάδος αρνηθεί να το δει και να το αφουγκραστεί, απλά θα μείνει έξω και ουραγός στις εξελίξεις αυτές. Πιστεύω ότι τα εκπαιδευτικά προγράμματα του Μουσείου Μετεωριτών δίνουν όραμα και ιδέες στις νέες γενιές Ελλήνων για τη συμμετοχή τους στην εξερεύνηση και την κατάκτηση του ηλιακού μας συστήματος.

Πέρα λοιπόν από τα επιμορφωτικά και τα ψυχαγωγικά προγράμματα που μπορεί να παρακολουθήσει κανείς στο Μουσείο Μετεωριτών και τα οποία είναι κατάλληλα για όλη την οικογένεια, αυτό που επίσης μας ενδιαφέρει είναι η συμμετοχή σε ερευνητικά προγράμματα που θα μας δώσουν σίγουρα νέα γνώση αλλά και νέα επιστημονικά στοιχεία μέσω των μετεωριτών. Θεωρείται ότι οι μετεωρίτες είναι η πηγή της γνώσης κατά περίπου 95% όσον αφορά τον σχηματισμό της ύλης στο γνωστό σύμπαν αλλά και τη δημιουργία πλανητικών συστημάτων και αστέρων σαν τον δικό μας, που αριθμούν δισεκατομμύρια μόνο μέσα στον γαλαξία μας. Το μέλλον λοιπόν είναι ήδη εδώ και εμείς έχουμε την υποχρέωση να συμμετέχουμε, αν δεν θέλουμε να μείνουμε τελευταίοι».

https://www.lifo.gr/articles/elliniko-moyseio-meteoritonΕλληνικό Μουσείο Μετεωριτών
Ιακωβίδου 27, Άγιος Ελευθέριος, Πατήσια
(σταθμός ηλεκτρικού Άγιος Ελευθέριος)
Τηλ: 210.2011543 και 6945822710
*Καλέστε πριν την επίσκεψή σας 

https://www.lifo.gr/articles/elliniko-moyseio-meteoritonπηγ΄ή: