Τι είναι οι Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες και ποια τα χαρακτηριστικά τους;

γράφει η Ιωάννα Δημητριάδου Ειδική Παιδαγωγός για παιδιά με Μαθησιακές Δυσκολίες και Δυσλεξία

Γενικά, ο όρος ειδικές μαθησιακές δυσκολίες αναφέρεται σε μια ανομοιογενή ομάδα διαταραχών. Παρατηρούνται σημαντικές δυσκολίες στην ομιλία, στην ανάγνωση, στη γραφή και στα μαθηματικά. Αυτές οι δυσκολίες οφείλονται σε δυσλειτουργία του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος και παραμένουν καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής. Μπορούν να συνυπάρχουν με προβλήματα συμπεριφοράς και κοινωνικής αντίληψης (1,2,3).

Τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά των παιδιών με ειδικές μαθησιακές δυσκολίες είναι τα εξής:

• Συχνές αποτυχίες στην ανάγνωση και στον γραπτό λόγο (Δυσλεξία)
• Αδυναμία στον προφορικό λόγο
• Αδυναμία εκμάθησης καινούριου λεξιλογίου
• Αδύνατη μνήμη ακολουθιών
• Δυσκολία  στην οργάνωση
• Είναι ανώριμα και παρορμητικά
• Ανώριμη συμπεριφορά
• Δυσκολία στο να ολοκληρώσουν μια εργασία και στην ώρα της
• Η διάθεσή τους εμφανίζει απότομες εναλλαγές
• Αδυναμία εκμάθησης της ώρας
• Αδυναμία τήρησης καθημερινού προγράμματος(4,5,6)

Η Δυσλεξία ανήκει στην ομάδα των ειδικών μαθησιακών δυσκολιών. Οι δυσκολίες παρουσιάζονται κυρίως στην ανάγνωση, στη γραφή και στα μαθηματικά από τα πρώτα σχολικά χρόνια . Τα παιδιά με δυσλεξία έχουν, συνήθως, υψηλή ευφυΐα, απίστευτη δημιουργικότητα και εφευρετικότητα. Έχουν κυρίαρχο το δεξί ημισφαίριο, δηλαδή είναι περισσότερο οπτικοί τύποι, σκέφτονται περισσότερο με εικόνες, παρά με λέξεις και έχουν δυνατή μακροπρόθεσμη μνήμη (7,8,9,10,11). Τα κύρια αίτια είναι οργανικά. Αναφέρονται σε μια ελάχιστη νευρολογική δυσλειτουργία του εγκεφάλου στο πίσω μέρος του, που μπορεί να οφείλεται σε κάποια ασθένεια και περισσότερο σε κληρονομικούς παράγοντες (80%). Η δυσλεξία συνήθως βρίσκεται μέσα στην οικογένεια(12,13).

Τα βασικά χαρακτηριστικά των παιδιών με Δυσλεξία είναι τα εξής:

• Δυσκολίες στην ανάγνωση. Έρευνες έχουν δείξει ότι οι αναγνωστικές δυσκολίες οφείλονται κυρίως σε ανεπάρκεια φωνολογικής επεξεργασίας (14,15), δηλαδή, το παιδί να έχει τη δυνατότητα να αναγνωρίζει τους ήχους των γραμμάτων ώστε να φτιάχνει λέξεις.
• Δυσκολίες στην κατανόηση κειμένων.
• Δυσκολίες στον προφορικό λόγο (αναγραμματισμοί, εκφραστικά λάθη).
• Δυσκολίες στην ορθογραφία – δυσορθογραφία.
• Δυσκολίες στον γραπτό λόγο. Αδυνατούν να φτιάχνουν μεγάλες προτάσεις, δε χρησιμοποιούν παραγράφους, παραλείπουν τα σημεία στίξης, καθώς δε γνωρίζουν τη σωστή τοποθέτησή τους και δυσκολεύονται να οργανώσουν τη σκέψη τους, ενώ έχουν ιδέες, ώστε να αναπτύξουν κάποιο θέμα (16,17).
• Δυσγραφία ή κακογραφία.
• Δυσκολίες στα μαθηματικά-δυσαριθμησία.
• Δυσκολίες στην οπτική επεξεργασία των λέξεων. Για παράδειγμα, δυσκολεύονται στην αντιγραφή, στο γράψιμο μέσα στις γραμμές, στη γραφή γραμμάτων και αριθμών που μοιάζουν μεταξύ τους (18,19).
• Δυσκολίες στη ακουστική επεξεργασία των λέξεων. Για παράδειγμα, δυσκολεύονται στη διάκριση ήχων γραμμάτων και λέξεων που μοιάζουν μεταξύ τους (20,21,22).
• Δυσκολίες στην εκμάθηση ξένης γλώσσας
• Δυσκολίες στον προσανατολισμό, στο χώρο και στο χρόνο.
• Μη καθορισμένη πλευρίωση.
• Αδύνατη μνήμη ακολουθιών.
• Δυσκολίες κοινωνικό-συναισθηματικής φύσεως.
• Διαταραχές ελλειμματικής προσοχής. 
• Αδύναμη εργασιακή μνήμη     (23,24,25).  

Βιβλιογραφία:

1.Παντελιάδου, Σ. (2017). Μαθησιακές Δυσκολίες – Δυσλεξία: Οδηγός για Γονείς, Εκδόσεις Πεδίο

2. National Joint Committee on Learning Disabilities (2018). How Public Policy Affects Individuals with Learning Disabilities. ASHA National Offices in Rockville, MD.

3.HealthyLiving.gr (2015).Τι είναι οι Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες;

4.Αναστασοπούλου, Χ. (2017). Τι είναι οι Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες; Μιλώ/Επικοινωνώ

5.Καραμήτσου, Χ. (2016).Δυσλεξία: Τι είναι οι Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες;

protothema.gr

6.Αναγνωστάκη, Λ. (2003). Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες (Ε.Μ.Δ.). iatronet.gr

7.Turner, M. (1997). Psychological Assessment of Dyslexia. London: Whurr.

8.Brock L., Eide, M.D., M.A. & Fernette F. EiDe, M.D. (2011). The Dyslexic Advantage, Hudson Street Press

9.Filipek, P.A. (1995). Neurobiologic Correlates of developmental dyslexia: How do dyslexics’ brains differ from those of normal readers? Journal of Child Neurology, 10, 1, 62-69

10.Craft, D. (2016). Teaching the Right Brain child. The Old Schoolhouse, Magazine Columnist

11.Letzer, R. (2017). What’s the Difference Between the Right Brain and the Left Brain? Live Science

12. Πόρποδας, Κ.Δ. (1993). Δυσλεξία: Η ειδική διαταραχή στη μάθηση του Γραπτού Λόγου (ψυχολογική θεώρηση). Αυτοέκδοση

13. Dobbins, D.A. (1998). The Prevalence and Characteristics of Children with Specific learning disabilities. Final Report

14.Goswami, U. and Bryant, R. (1999). Phonological Skills and Learning to Read

15.Eide, B. and Eide, F. (2011). The Dyslexic Advantage: Unlocking the hidden potential of the dyslexic brain. HUDSON STREET PRESS

16.Virginia, W., Berninger and Beverly, J. Wolf (2009). Teaching students with Dyslexia and Dysgraphia – Lessons from Teaching and Science, PAULH BROOKS, London

17.Δημητριάδου, Ι. (2017). Γιατί τα πρώτα βήματα της Ανάπτυξης του Γραπτού Λόγου θα πρέπει να στηρίζονται στους βασικούς κανόνες της Γραμματικής και του Συντακτικού; Upbility.gr

18.Cicerchia, M. (2017). Visual Processing Disorders. Touch-Type Read and Spell (TTRS)

19.Churchill Center and School (2017). What is Visual Processing Disorder? Wilson Accredited Partner

20.Churchill Center and School (2017). What is Visual Processing Disorder? Wilson Accredited Partner

21.Κασσωτάκη, Α. (2018).Ανάπτυξη των Ακουστικών Δεξιοτήτων του παιδιού. Ανάπτυξη Ακουστική Αντίληψης, Upbility.gr

22.KidsHealth (2017). Auditory Processing Disorder (APD). Nemerous.org

23.Pollock, J. and Waller, E. (1994). Day-to-Day Dyslexia in the Classroom. London: Routledge

 24.Κασσωτάκη, Α. (2017). Ανάπτυξη Αναγνωστικών Δεξιοτήτων, Τεύχη 3. Upbility.gr

25.Δημητριάδου, Ι. (2018). Με ποιον τρόπο μπορεί ένας μαθητής με αδύναμη εργασιακή μνήμη να θυμάται να γράφει σωστές και μεγάλες προτάσεις; Ενίσχυση της Εργασιακής Μνήμης στον Γραπτό Λόγο/ Βασικό Επίπεδο, Upbility.gr