Οι “κεντητές” περδίκες από τη Δυτική Μακεδονία αναβιώνουν με το βάψιμο των πασχαλινών αυγών και εντυπωσιάζουν!

Στην τελική ευθεία έχουμε μπει για το φετινό Πάσχα και ήδη έχει ξεκινήσει η αντίστροφη μέτρηση για την τίμηση παραδόσεων και εθίμων, μεταξύ των οποίων και το βάψιμο των αυγών. Σε περίπου μία εβδομάδα, ανήμερα της Κόκκινης Πέμπτης, γίνεται το βάψιμο των πασχαλινών αυγών που όλοι θα τσουγκρίσουμε, ανταλλάσσοντας ευχές για την Ανάσταση του Ιησού.

Οι επιλογές είναι πάρα πολλές και οι τεχνικές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν αμέτρητες. Βάψιμο αυγών με ντεκουπάζ, με βαφή από φύλλα παντζαριού ή κρεμμυδιού, με χαρτοπετσέτες, με την κλασσική κόκκινη βαφή του εμπορίου αλλά και με πιο παραδοσιακούς τρόπους, όπως είναι η τεχνική των περδίκων, που συναντάται σε περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας.

Πρόκειται για μία από τις πιο εντυπωσιακές τεχνικές βαφής πασχαλινών αυγών την οποία επιλέγουν νοικοκυρές και νοικοκύρηδες τη Μεγάλη Πέμπτη, οπότε και σύμφωνα με την Ορθόδοξη Εκκλησία βάφονται τα κόκκινα αυγά και συμβολίζουν το αίμα του Χριστού.ADVERTISING

Ένα μεγάλο τραπέζι, ένα αναμμένο κερί, ένα κοντύλι που έχει γνήσιο μελισσοκέρι, φυτική βαφή, τα αυγά και πολλή φαντασία είναι τα «εργαλεία» που χρειάζεται για να βάψει κανείς πασχαλινά αυγά με την τεχνική της περδίκας και να κερδίσει τις εντυπώσεις στο πασχαλινό τραπέζι. «Είναι μία οικολογική τεχνική και ελληνική. Η βαφή που χρησιμοποιούμε είναι φυτική, το παλιό ριζάρι. Μόνο με αυτή τη βαφή μπορούμε να βάψουμε αυτά τα αυγά. Δεν βάζουμε ποτέ ξύδι γιατί αλλοιώνει το κερί», σημειώνει στο thestival.gr η τεχνίτρια των περδίκων Αγνή Κανδύλη Βατιάνη, κάτοικος της Εράτυρας Κοζάνης, η οποία εδώ και 20 χρόνια βάφει τα αυγά της με τη συγκεκριμένη τεχνική.

Μάλιστα, η κ. Αγνή παρουσιάζει την παραδοσιακή τεχνική των περδίκων αφιλοκερδώς σε Συλλόγους, Σωματεία αλλά και φιλικές μαζώξεις ανά την Ελλάδα, προκειμένου το έθιμο αυτό να κρατήσει χρόνια και να μην εξαλειφθεί.

Η διαδικασία για τις περδίκες και το… έργο τέχνης για τους νησιώτες!

Όπως εξήγησε η κ. Αγνή, πάνω στο τραπέζι βάζουμε το αναμμένο κερί. Στη συνέχεια, θερμαίνουμε σε αυτό το κοντύλι, ένα εργαλείο που έχει μπροστά μία μικρή ράβδο χαλκού και έχει πάνω το γνήσιο μελισσοκέρι και σχεδιάζουμε πάνω στο αυγό όποιο σχέδιο θέλουμε. Αφού ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία, ετοιμάζουμε την μπογιά και βάζουμε μέσα τα αυγά για να βράσουν. Λόγω της θερμότητας, το κερί με το οποίο έγιναν τα σχέδια θα λιώσει και εκείνα τα σημεία δεν θα βαφτούν από τη φυτική μπογιά, ενώ το υπόλοιπο αυγό θα γίνει κόκκινο.

«Χρειαζόμαστε εστία φωτιάς για να θερμαίνουμε το κοντύλι που έχει πάνω του το καθαρό μελισσοκέρι. Θα ζεσταθεί η μύτη που είναι από χαλκό και μετά ζωγραφίζουμε πάνω στο αυγό. Γράφεις και ζεσταίνεις, πρέπει να το κάνεις συνεχώς. Είναι εύκολη διαδικασία, αλλά θέλει εξάσκηση», αναφέρει η τεχνίτρια που βρέθηκε τη Δευτέρα στη Θεσσαλονίκη για να παρουσιάσει τις «περδίκες» στα μέλη του Μικρασιατικού Συλλόγου Μενεμένης- Αμπελοκήπων «Αγία Παρασκευή».

Στη συγκεκριμένη τεχνική, μπορεί κανείς να μην δώσει χρώμα στα αυγά και να τα αφήσει λευκά, αλλά να έχουν πάνω τους τα εντυπωσιακά «κεντήματα» των περδίκων. «Αν θέλουμε να αφήσουμε άσπρο το αυγό, έτσι ώστε να φαίνεται η μαύρη βαφή, πρώτα τα βράζουμε και μετά τα ζωγραφίζουμε», συμπληρώνει.

Το έθιμο της περδίκας τείνει προς εξαφάνιση, καθώς για το κοντύλι, πολύ παλιά χρησιμοποιούνταν η μύτη του κορδονιού. Ωστόσο, το υλικό που χρησιμοποιείται πλέον είναι το πλαστικό, κάτι που δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε αυτήν την τεχνική, αφού θα λιώσει αμέσως λόγω της θερμότητας από τη φωτιά.

«Πιο παλιά το έθιμο αναβίωνε σε πολλά σπίτια, αλλά τώρα χάθηκε. Χρειάζεται το κοντύλι, είναι ένα ξύλο που έχει μπροστά μία μύτη. Στα παλιά τα χρόνια, το έκαναν με τη μύτη του κορδονιού. Τώρα τα κορδόνια είναι πλαστικά, οπότε εξαφανίστηκε σιγά σιγά αυτός ο τρόπος. Οι περδίκες ήταν το επίσημο αυγό για τις γιορτές. Ήταν ντροπή να μην κεράσεις περδίκα στους καλεσμένους», λέει η τεχνίτρια.

Η κ. Κανδύλη Βατιάνη φτιάχνει δικά της κοντύλια έτσι ώστε να εξασφαλίσει τη διατήρηση του εθίμου και να μπει «φρένο» στην εξάλειψή του. Οι περιοχές στις οποίες συναντάται η τεχνική της περδίκας στη βαφή των πασχαλιών αυγών είναι τα χωριά του δήμου Βοΐου και των Γρεβενών. «Ήθελα να διαδώσω την παράδοση. Μου άρεσε σαν τεχνική και δεν ήθελα να χαθεί. Ένα διάστημα ασχολούμασταν μόνο με άλλες τεχνικές που ήρθαν απ’ αλλού και ξεχάσαμε τις δικές μας. Το υπουργείο Πολιτισμού εκτίμησε την προσπάθειά μου και έκανε έκθεση με τις περδίκες, που την ανέλαβε η Εφορία Αρχαιοτήτων Κοζάνης».

Η τεχνική αυτή έχει σημαντική απήχηση σε κατοίκους της νησιωτικής Ελλάδας, οι οποίοι δίνουν παραγγελίες προκειμένου να έχουν άσπρα αυγά με την τεχνική της περδίκας, ως έργα τέχνης στα σπίτια τους.

Η περδίκα 14 ημερών σε αυγό στρουθοκαμήλου και οι εκδοχές για το όνομα

Κατά την τεχνική της περδίκας, οι Κοζανίτες χρησιμοποιούν σχέδια εμπνευσμένα από το φυσικό περιβάλλον, ενώ οι Γρεβενιώτες αποτυπώνουν ό,τι έχει να κάνει με τις αγροτικές τους ασχολίες.

Η κ. Αγνή επιλέγει να βάφει αυγά και από άλλα πτηνά όπως είναι η χήνα, η πάπια και η στρουθοκάμηλος. «Μπορώ να αρχίσω την περδίκα σε ένα αβγό και να διαρκέσει ένα τέταρτο της ώρας. Ζωγράφιζα για τρεις μέρες ένα αβγό κότας, ενώ της στρουθοκαμήλου που πήρε 14 ημέρες».

Για την προέλευση της ονομασίας της περδίκας υπάρχουν σήμερα δύο εκδοχές. Η πρώτη αναφέρεται στο πτηνό,την πέρδικα, που είναι όμορφη, καμαρωτή και πλουμιστή. Η δεύτερη εκδοχή αφορά στη γυναίκα και ιδιαιτέρως στην όμορφη γυναίκα που έχει στητό σώμα και περπατά όλο καμάρι.

Η Αγνή Κανδύλη Βατιάνη διαθέτει το δικό της κατάστημα στην Εράτυρα Κοζάνης από το οποίο μπορεί κανείς να αγοράσει αυγά βαμμένα με την τεχνική της περδίκας.

Το έθιμο της Ρόκας ή Τουλούπας

Η Μακεδονία και είναι μία περιοχή όπου τις ημέρες πριν και μετά το Πάσχα αναβιώνουν διάφορα παραδοσιακά έθιμα. Ανάμεσα σε αυτά είναι και το έθιμο της Ρόκας, το οποίο αναβιώνει σε ορισμένες περιοχές της Κοζάνης αλλά και της Πιερίας, τη Δευτέρα ή Τρίτη της Λαμπρής.

Μία ομάδα ανθρώπων συγκεντρώνονται και ξεκινούν να χορεύουν παραδοσιακούς χορούς. Ο μπροστάρης κρατά στο χέρι του τη Ρόκα, ένα πανί που του ανάβουν φωτιά, αφού το δέσουν σε ένα ξύλο. Όταν τελειώσει το χορευτικό δρώμενο, πετούν τη Ρόκα στα κεραμίδια ενός σπιτιού. Όπως εξήγησε η κ. Αγνή, με αυτόν τον τρόπο ξορκίζονται οι δαίμονες και φεύγει το κακό.

Ωστόσο, υπάρχουν περιοχές στις οποίες το έθιμο αυτό φέρει την ονομασία «Τουλούπα». Μάλιστα, συμμετέχουν κυρίως γυναίκες οι οποίες στήνουν χορό και κρατούν στο χέρι το ξύλο που έχει πάνω του δεμένο βαμβάκι, που του έχουν βάλει φωτιά.

Σε αυτήν την περίπτωση, οι γυναίκες που συμμετέχουν είναι ντυμένες με παραδοσιακές φορεσιές, ενώ στο τέλος μοιράζονται χειροποίητα κεράσματα.

πηγή:https://www.thestival.gr/

Δυτική ΜακεδονίαΈθιμοΠάσχα