ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

”Ίχνη” εικαστικού Μεταμοντερνισμού στην Μεγάλη Λέσχη της Καβάλας

By Αγγελική Μεταξά | 26 Μαΐου 2022

Από τις 27 Μαϊου έως τις 5 Ιουνίου 2022 διαρκεί η ομαδική έκθεση σύγχρονης τέχνης με τίτλο Ίχνη / Traces που διοργανώνεται στο πλαίσιο του 6ου Καλλιτεχνικού Μαΐου από τον Σύνδεσμο Φίλων Γραμμάτων και Τεχνών Καβάλας σε συνεργασία με τον Δήμο Καβάλας και την ΔΗΜΩΦΕΛΕΙΑ στο φιλόξενο χώρο της ανακαινισμένης εδώ και καιρό Μεγάλης Λέσχης της Καβάλας, Κύπρου 12-14 στην Καβάλα .

Στην έκθεση συμμετέχουν με καταθέσεις τους οι καλλιτέχνες: Κώστας Καμαργιάνης, Ανδρέας Λάσκαρης, Μαρία Παριανού ,Διαμαντής Σταγγίδης, Νίκος Σωτηρέλης,Οδυσσέας Τονουσίδης, Λευθέρης Φασούλας

Στις ευφάνταστες δημιουργίες που παρουσιάζονται πρωταγωνιστoύν ποικίλες φάσεις, παρατηρήσεις, στάσεις και στιγμές αλληλουχίας , σε οργανική και αδιάσπαστη ενότητα με τον ζωτικό εργαστηριακό χώρο που ενέχουν την αίσθηση της οικειότητας . Τονίζεται το ενδιαφέρον για την ετερότητα των δειγματικών προθέσεων του εικαστικού σύμπαντος και ο άγνωστος κόσμος μιας παραδοχής που επιφέρει η έλλειψη της ανθρώπινης παρουσίας . Μέσω της διαφορετικής προσέγγισης και της άλλης ματιάς γεννιέται η καινούργια αντίληψη απέναντι στην φύση και την πραγματικότητα .Ο θεατής παρατηρώντας τα επιτεύγματα αποζητά και κατανοεί την εννοιολογική διάσταση των καταστάσεων .Έχει την δυνατότητα και την ευκαιρία να εντρυφήσει στα άδυτα της υπόστασης τους και εν τέλει να εξυμνήσει τις προθέσεις τους. Τα ευρηματικά εκθέματα αποτυπώνουν ένα μεγαλείο και μια υπεροχή προς την θεματική απλότητα καθώς και μια προσπάθεια ψυχογραφικής συναίσθησης που συγκροτείται από εμβληματικά συμπλέγματα και στοιχειώδη ιδεογράμματα . Η νοσταλγική ατμόσφαιρα των συλλήψεων αναδεικνύει μια ποιητική αύρα που περιβάλλει και επιτείνει την δραματικότητα των συνθέσεων .Γενικεύει κρίσεις και επικρίσεις με πολλαπλά ερωτήματα που ανακύπτουν σχεδόν επιτακτικά ενδυναμώνοντας την ανάγκη των προτάσεων για μία τέχνη που εξυψώνει .Η κυρίαρχη αισθητική της δεν είναι επίπλαστη αλλά διαθέτει την αψεγάδιαστη εικόνα που εμμένει στην προβολή του εκσυγχρονισμού χωρίς εξιδανίκευση και ωραιοποίηση. Στόχος της είναι να αποτυπώσει μακριά από μιμήσεις την καθημερινότητα της εποχής και της ζωογόνας εκκαθάρισης με αγάπη ωστόσο και με απόλυτο σεβασμό στα σημάδια του χρόνου, στην κυτταρική δομή , στην αναπόφευκτη φθορά, στις ατέλειες της ύπαρξης και στην ευθραυστότητα της συνείδησης . Με δύναμη επάρκειας αναδεικνύει την καθαρότητα της προσέγγισης και της ειλικρίνειας των χρηστικών αντικειμένων που αναγνωρίζεται πρωτίστως από την εύθραυστη ανθρώπινη φύση. Με δεδομένη την ελευθερία της έκφρασης που εξασφαλίζει στην παραπομπή της γραφής ο πλουραλισμός του μεταμοντερνισμού η παραστατικότητα της διύλισης δεν αναλίσκεται αποκλειστικά στο φυσικό χώρο. Προχωρά στην εσωτερική διευθέτηση ενώ παράλληλα πετυχαίνει με μοναδική μαεστρία να αποδώσει την θεατρική αύρα από σκηνές με βαθύτερο και απροσδιόριστο στοιχείο που εμπνέουν και έχουν να κάνουν με το καίριο είναι και όχι με το απατηλό φαίνεσθαι. Με την ουσία που υπάρχει δηλαδή κάτω και πίσω από την επιφάνεια των πραγμάτων. Δεν ενδιαφέρεται να δημιουργήσει έργα εύπεπτα προς τέρψη των οφθαλμών. Αντίθετα οι αναφορές επιδιώκουν να προβληματίσουν το κοινό. Να το κάνουν συμμέτοχο στο ταξίδι που του επιφυλάσσουν και από μέρους του να διαδράσει. Τονίζουν πως ο απώτερος σκοπός του έργου τέχνης είναι να προκαλέσει ανησυχία ,αμφιβολία ,διακυμάνσεις και όχι επανάπαυση η εφησυχασμό .

Για την παρούσα έκθεση ο Τριαντάφυλλος Τρανός Διδάσκων στο Τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών του ΑΠΘ αναφέρει:

Κατάσταση πραγμάτων

Στο βιβλίο του Search for the Real, όπου εκθέτει το σετ παρατηρήσεων που έγινε γνωστό με την κωδική ονομασία push/pull και το οποίο συγκροτεί μια πλήρη θεωρία διαχείρισης του ζωγραφικού χώρου, ο Hans Hofmann, παραδειγματική μορφή του μεταπολεμικού ζωγραφικού μοντερνισμού, πέρα από την επιμονή του στην μελέτη της φύσης ως της καταλληλότερης πηγής έμπνευσης για τον καλλιτέχνη και την αταλάντευτη πίστη του στον πνευματικό χαρακτήρα της τέχνης, επιμένει στην medium specificity, δηλ. την σημασία του ειδικού καλλιτεχνικού μέσου, επισημαίνοντας πως κάθε εκφραστικό μέσο αποτελεί από μόνο του ανεξάρτητη και αυτόνομη οντολογική κατηγορία.

Στη συνέχεια μέσα από την επιρροή του μεταμοντερνισμού η έμφαση στην σύγχρονη παραγωγή-και στον τόπο μας- δόθηκε στις έννοιες και τα αναγνωρίσιμα θέματα που συγκροτούν αυτό που χαιρετίστηκε από πολλούς ως επιστροφή στην τάξη η διαβόητη rappel a l’ordre, περίπου με τον τρόπο που επέστρεψε ο Picasso, μετά την κυβιστική του περίοδο, έστω προσωρινά, στην αναπαραστατική ζωγραφική.

Το πιο ενδιαφέρον ίσως στοιχείο της έκθεσης που παρουσιάζεται στον «6ο Καλλιτεχνικό Μάιο – ΙΧΝΗ/TRACES» είναι η συνύπαρξη έργων που κατάγονται από την πιο ισχυρή παράδοση του μοντερνισμού με έργα των οποίων τα χαρακτηριστικά φαίνεται να προέρχονται από τις διαφορετικές και συχνά αντικρουόμενες περιοχές του ευρύτερου χώρου του μεταμοντερνισμού.

Τις τελευταίες δεκαετίες με την κορύφωση του μεταμοντερνισμού και την επιβολή των νέων μέσων τα οποία χρησιμοποιούν οι περισσότεροι σύγχρονοι καλλιτέχνες και σχεδιαστές, ο χαρακτήρας της σύγχρονης τέχνης περιορίστηκε, παρά τις νέες έννοιες και μορφές που ανέδειξε η συγκυρία, στην διασταύρωση μεταξύ τέχνης και θετικισμού με την έμφαση να δίνεται συχνά στην απλή μόνο διαμεσολάβηση της τέχνης με την επιστήμη και τις νέες τεχνολογίες. Το έργο τέχνης δεν ταξινομείται σε αυτή τη περίοδο πλέον στις παραδοσιακές κατηγορίες αλλά σε ένα ρευστό καινοφανή αστερισμό.

Όμως η εποχή κυριαρχίας του ισχυρού μεταμοντερνισμού που αμφισβήτησε αποτελεσματικά την κυριαρχία του ιδιοδεικτικού μέσου απέρχεται και αυτή.

Η άλλοτε κραταιά επικράτειά του τείνει πλέον να περιορισθεί σε μια υβριδική περιοχή στην οποία κυριαρχεί μια εμφανής προσπάθεια σύνθεσης νεωτερικών και μεταμοντέρνων εννοιών, θεμάτων, υλικών και εκφραστικών μέσων που μέχρι τώρα έδειχναν να είναι ασύμβατα μεταξύ τους.

Αυτός ο συμβιωτικός υβριδισμός εκφράζεται ως σύνθεση των αρχών του μοντερνισμού ως μηχανισμού παραγωγής χειραφετητικής οπτικής ικανότητας και των στοιχείων πολιτικής ορθότητας των καλύτερων εκδοχών του μεταμοντερνισμού.

Η νέα υβριδική τέχνη δημιουργείται από την πιεστική επιθυμία για την υπαγωγή στην ταξινομητική δεξαμενή της συνείδησης όλων των visualities, δηλ. των οπτικών θραυσμάτων συσσωρευμένης εμπειρίας και ταυτόχρονα από την οπτικοποίηση όλων των εννοιών, των συναισθημάτων, αλλά και του κριτικού λόγου γύρω από την τέχνη όπως αναδύονται σε έναν παγκοσμιοποιημένο πλέον κόσμο που δεν τον διακρίνει πλήρης συνείδηση των κινδύνων που τον απειλούν.

Οι ανανεωμένες στρατηγικές έκφρασης που επιστρατεύουν σήμερα οι καλλιτέχνες ενώ αποτελούν ένα σήμα κινδύνου, δεν προκαλούν το κοινό αποκλειστικά συναισθηματικά ή διανοητικά. Απαιτούν από τους θεατές ομοιόσταση, γίνονται αισθητές «διά της συμπαθείας», όπως λέγαμε κάποτε στο μάθημα της Φυσικής. Οι καλλιτέχνες επιχειρούν πλέον να προσεγγίσουν διαφορετικά είδη κοινού, όσο το δυνατόν μεγαλύτερα και ευρύτερα, χρησιμοποιώντας όχι μόνο αυτά που οι θεατές επιθυμούν: το ωραίο, το υψηλό και το ανοίκειο κάποτε, αλλά και την ελαφρότητα που ως αισθητική κατηγορία έχει και αυτή επιβληθεί στη σύγχρονη συνείδηση, όπως υποστηρίζει μάλλον πειστικά η Sianne Ngai στο βιβλίο της Our Aesthetic Categories: Zany, Cute, Interesting.

Οι τόποι, οι τρόποι θέασης, ο ίδιος ο θεατής, δεν συνιστούν πλέον σταθερές αλλά μεταβατικές κατηγορίες. Το κοινό, όπως και να ορίσει κανείς αυτή τη ρευστή έννοια, εδώ και αρκετό καιρό πρέπει να είναι προετοιμασμένο να ασκήσει ενεργητική παρατήρηση και να αναπτύξει κριτική στάση, κάτι που κατάγεται από την πολιτική σκέψη και την ποιητική του 19ου αιώνα, του αιώνα που καθιέρωσε και μας κληροδότησε το μουσείο ως θεσμό.

Ανεξάρτητα από την πιθανή αποστροφή του απέναντι στη θεωρία, ο θεατής για να μπορέσει να ανταποκριθεί στην πίεση του γνωστικού περιεχομένου και του κριτικού δυναμισμού των έργων τέχνης που έχουν κάποια σημασία σήμερα, υποχρεώνεται να διαχειριστεί πληροφορίες και ερεθίσματα που προέρχονται από όλους τους τύπους «γραφής» και επεξεργασίας των οπτικών κυρίως θραυσμάτων που συγκροτούν τα έργα τέχνης τα οποία οργανώνονται συχνά σε ένα είδος πολυτροπικών δοκιμίων ή μανιφέστων παίρνοντας τη μορφή δυσεπίλυτου γρίφου.

Στην πίεση που ασκεί αυτή η κατάσταση πραγμάτων στους καλλιτέχνες και το κοινό τα έργα που παρουσιάζονται σε αυτή την έκθεση ανταποκρίνονται με τον πλέον έντιμο και εναργή τρόπο.