Η ζωγράφος που δημιουργεί έργα τέχνης από μετάξι και κουκούλι στο Σουφλί

Η Δήμητρα Μπουρουλίτη συνεχίζει την οικογενειακή παράδοση στα μεταξωτά, βάζοντας χρώμα και εφαρμόζοντας νέες τεχνικές.

Σχεδιάζει πολύχρωμα θέματα σε φουλάρια και εσάρπες από μετάξι, κατασκευάζει κοσμήματα και γαμήλια στέφανα από κουκούλια. Ξεναγεί τους επισκέπτες στο οικογενειακό λαογραφικό μουσείο -που λειτουργεί στο πατάρι της οικογενειακής επιχείρησης στο ακριτικό Σουφλί- και συμμετέχει ενεργά στο πολιτιστικό γίγνεσθαι της περιοχής της.

Η Δήμητρα Μπουρουλίτη, με σπουδές στις εφαρμοσμένες τέχνες και στη ζωγραφική, σε Αθήνα και Λονδίνο, επέστρεψε μόνιμα στο Σουφλί, δημιουργώντας μικρά έργα τέχνης από μετάξι και κουκούλι, συνεχίζοντας -και ανεβάζοντας ένα σκαλί ψηλότερα- την οικογενειακή παράδοση, στην παραγωγή χειροποίητων μεταξωτών εργόχειρων και όχι μόνο.Remaining Time-0:00FullscreenMute

Γεννημένη σε μια πόλη που είναι απόλυτα συνυφασμένη με το μετάξι και μεγαλώνοντας μέσα στην οικογενειακή οικοτεχνία που κυριαρχούσαν χειροποίητα κεντήματα, πλεκτές δαντέλες και μακραμέ κεντήματα από μεταξωτά νήματα, η Δήμητρα πάντα είχε στο μυαλό της ότι θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει νέες τεχνικές, δημιουργώντας προϊόντα με αισθητική, ώστε να κάνει το μετάξι και την χειροποίητη δημιουργία, ποιο προσιτά στην καθημερινή ζωή.

Η Δήμητρα Μπουρουλίτη σχεδιάζει η ίδια τα θέματα σε μεταξωτά φουλάρια και μαντήλες/Photo: Παν. Σαββίδης

«Σπούδασα εφαρμοσμένες τέχνες και ζωγραφική με δασκάλους εξαιρετικούς καλλιτέχνες όπως ο Νίκος Ναυρίδης, η Κατερίνα Αποστολίδου και ο Τάσος Μισούρας και πολλοί ακόμα που ο καθένας έδωσε και κάτι διαφορετικό στη δουλειά μου. Μετά ακολούθησε το μεταπτυχιακό μου στο Λονδίνο ,στις οπτικές τέχνες και στην ιχνογραφία. Δούλεψα πολύ με πινέλα, με μελάνια, με εγκαταστάσεις, performance, video art και φωτογραφία. Ένα συνεχόμενο ταξίδι στην εικαστική τέχνη. Στην τέχνη που είναι ζωή, στη ζωή που είναι τέχνη. Στο ενδιάμεσο η ποίηση και τα βελόνια, ράψιμο και σχέδιο μόδας. Όλα δένουν το ένα με το άλλο μέσα από ένα χέρι που δημιουργεί» μας λέει, απλώνοντας στον πάγκο μαντήλες, φουλάρια, με θέματα που φέρουν την υπογραφή της ή κοσμήματα και στέφανα γάμου από κουκούλια που η ίδια με μεράκι κατασκεύασε.

Αρχικά προϊόντα από κουκούλια (κοσμήματα, στέφανα, κάδρα) που τα «απογείωσε» στη συνέχεια το χρώμα, δίνοντάς τα «ζωή» και μια άλλη μορφή. Μετά ακολούθησαν οι εφαρμογές στα μεταξένια νήματα και υφάσματα. «Η συνεχόμενη επαφή με το υλικό γεννάει τις ιδέες, ξαφνιάζομαι καθημερινά με το τι ανακαλύπτω. Πόσα καινούρια επίπεδα ξετυλίγω τραβώντας το νήμα του μεταξιού» σημειώνει η Δήμητρα, συνεχίζοντας : «Η ζωγραφική έγινε ψηφιακή εικόνα και τυπώθηκε σε μετάξι, έτσι οι ιδέες και οι εικόνες μου παίρνουν μορφή σαν φορέσιμη πια τέχνη. Το μετάξι σαν ύφασμα το υλικό, που μπορεί πλέον να έχει τόσες διαφορετικές μορφές, να γίνει γάντι για πίλινγκ, μαξιλάρι, εσάρπα, καφτάνι, πιτζάμα, πάντα με σκοπό να σε αγκαλιάζει, γιατί δεν υπάρχει ωραιότερο χάδι από αυτό του μεταξιού».

Το εργαστήριο, το πωλητήριο της οικοτεχνίας και το μουσείο στο πατάρι/Photo: Παν. Σαββίδης

Οικογενειακή παράδοση στο μετάξι

Οι σχέσεις της οικογένειας Μπουρουλίτη με το μετάξι ξεκινάει τη δεκαετία του 1960 τότε που η γιαγιά Σοφία κεντούσε μεταξωτά εργόχειρα και ο παππούς Γιώργος τα πουλούσε τσεβρέδες σε ντόπιους και σε διερχόμενους επιβάτες των τρένων, στον Σιδηροδρομικό Σταθμό του Σουφλίου. Αργότερα θα δημιουργήσουν την δική τους οικοτεχνία, λειτουργώντας παράλληλα και το πρώτο κατάστημα με είδη λαϊκής τέχνης στην πλατεία της πόλης.

Το χρώμα έδωσε «ζωή» στα κουκούλια/Photo: Παν. Σαββίδης

Ο πατέρας της Δήμητρας –Νίκος– στη συνέχεια, ήταν αυτός που με εξωστρέφεια, συμμετοχές σε εκθέσεις, επαφές με εμπόρους κ.ά ήταν αυτός που κατάφερε να κάνει γνωστά τα Μεταξωτά Σουφλίου, διαδίδοντας την τοπική λαϊκή τέχνη μέχρι την Αθήνα και όχι μόνο. «Σε μια εποχή που δεν υπήρχε ακόμα το Internet και με πολύ προσπάθεια, πολλά ταξίδια, ο πατέρας μου έκανε γνωστή την λαϊκή μας τέχνη και παράδοση, με τα παραδοσιακά κεντήματα Σουφλίου να συμπεριλαμβάνονται στις προίκες των κοριτσιών. «Ήρθε ο Σουφλίωτης» φώναζε στον πάγκο των εκθέσεων που συμμετείχε» τονίζει.

Οικοτεχνία- μουσείο

Στα τέλη της δεκαετίας του 1990, με ντόπια τούβλα, κτίζεται το σημερινό κατάστημα, που στεγάζει την οικοτεχνία στο κέντρο της πόλης. Στον όροφο ο πατέρας της Δήμητρας στέγασε τη συλλογή με παλιά αντικείμενα που είχε συγκεντρώσει τα προηγούμενα χρόνια ο παππούς Γιώργος και έως τότε στοιβαζόντουσαν σε αποθήκες. Έτσι γεννήθηκε το Λαογραφικό Μουσείο Σουφλίου Μπουρουλίτη «Τα Γνάφαλα», που με τα χρόνια εξελίχθηκε σε έναν σημαντικό πόλο παράδοσης και πολιτισμού στο Σουφλί. «Γνάφαλα» είναι τα πρώτα νήματα που απλώνει ο μεταξοσκώληκας για να πλέξει το κουκούλι.

Όλη η ιστορία του Σουφλίου στο πατάρι της οικοτεχνίας Μπουρουλίτη/Photo: Παν. Σαββίδης

Η συλλογή γρήγορα μεγάλωσε μια και πολλοί κάτοικοι της πόλης άρχισαν να δωρίζουν οικογενειακά κειμήλια και άλλα αντικείμενα, που καθένα του έχει να διηγηθεί τη δική του ιστορία. Παραδοσιακές φορεσιές της περιοχής, κοσμήματα και στολίδια, αντικείμενα καθημερινής χρήσης, έπιπλα, μουσικά όργανα, επαγγέλματα, υφαντά, κεντήματα, εργαλεία, φωτογραφικά ντοκουμέντα, αρχεία. Εκτός από την πλούσια λαογραφική συλλογή, που αντικατοπτρίζει την κοινωνική, πολιτιστική και οικονομική εξέλιξη της πόλης, το μουσείο προβάλλει και την ιστορία του μεταξιού με ζωντανή εκτροφή μεταξοσκώληκα τους μήνες Μάιο – Ιούλιο. Σήμερα η τρίτη γενιά Μπουρουλίτη, συνεχίζει να λειτουργεί και να επεκτείνει τη συλλογή με νέα εκθέματα στο κυκλικό πατάρι της οικοτεχνίας, που φαντάζει «κιβωτός» παράδοσης.

«Τα Γνάφαλα»/Photo: Παν. Σαββίδης

«Τα Γνάφαλα»/Photo: Παν. Σαββίδης

«Ο επισκέπτης κινείται κυκλικά γύρω από την οικοτεχνία και κατεβαίνοντας από το μουσείο φτάνει στο εργαστήριο όπου βλέπει στην πράξη όλα όσα διηγηθήκαμε στην πορεία. Μια ξενάγηση καταλήγει συνήθως σε συζήτηση με τον επισκέπτη για τον πολιτισμό, την τέχνη, την προσφυγιά, τα σύνορα. Για ξεχασμένα -από το κέντρο- χωριά, για πολίτες μιας επαρχίας και μιας ακριτικής γης που έχει αφεθεί στη μοίρα της» λέει η Δήμητρα, ξεναγώντας μας στους χώρους του μουσείου.

Τα τελευταία χρόνια το μουσείο πραγματοποιεί μια σειρά από εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά, εκθέσεις καλλιτεχνών και προβολές ταινιών, σεμινάρια και μαθήματα λαϊκής τέχνης κ.ά. προσπαθώντας να δώσει όσο το δυνατόν περισσότερα ερεθίσματα στους ανθρώπους της περιοχής μας. «Είναι υποχρέωση ενός πολιτιστικού φορέα, είναι υποχρέωσή μου ως εικαστικός και ζωντανός πολίτης αυτού του τόπου» λέει η Δήμητρα.

Κοσμήματα και αξεσουάρ από κουκούλια/Photo: Παν. Σαββίδης

Η οικοτεχνία Μπουρουλίτη σήμερα ειδικεύεται στα χειροποίητα προϊόντα κεντήματος, πλεξίματος και μακραμέ, με είδη για το σπίτι, τραβέρσες, κεντήματα, είδη ύπνου κ.ά. Επίσης συλλογές με μεταξωτές εσάρπες, μαντήλια και φουλάρια με υφαντά σχέδια ή πριντ για όλα τα γούστα, καθώς και είδη ομορφιάς όπως δαχτυλίθρες καθαρισμού, γάντια πίλινγκ. Επίσης κοσμήματα, με κουκούλι και μετάξι, στέφανα γάμου με λουλούδια από το κουκούλι, πλεκτά κολιέ, και μακραμέ παντατίφ. Μοναδικές δημιουργίες που όπως λέει η Δήμητρα «φέρουν μέσα τους «την πνοή του δημιουργού, τον χρόνο, τις σκέψεις και την χειρονομία του» κάνοντας να μη μοιάζει το ένα με το άλλο.

Από την κρίση και τα προβλήματα στην ανασύνταξη

Το 2011, στην αρχή της οικονομικής κρίσης, η οικογένεια παίρνει την απόφαση να ανοίξει κατάστημα με προϊόντα της οικοτεχνίας στα Χανιά της Κρήτης. Η Δήμητρα με τον σύζυγό της Θοδωρή μετακομίζουν στην Κρήτη και αναλαμβάνουν την επιχείρηση. Εκείνο το «άνοιγμα» βοήθησε σημαντικά την επιβίωση της οικοτεχνίας στο Σουφλί, τα δύσκολα χρόνια. Ωστόσο όσο «βίαια» βρέθηκε στο άλλο άκρο της χώρας η οικογένεια της Δήμητρας, το ίδιο «βίαια» πήρε την απόφαση να επιστρέψει και πίσω στον Έβρο, λόγω σοβαρού προβλήματος υγείας του πατέρα της. σχεδόν μία δεκαετία αργότερα.

Η Δήμητρα αγαπάει ιδιαίτερα τα κουκούλια/Photo: Παν. Σαββίδης

Η οικοτεχνία στο Σουφλί/Photo: Παν.Σαββίδης

«Μαζί με τον αδελφό μου Γιώργο έπρεπε να στηρίξουμε τον πατέρα μας και την οικογενειακή μας επιχείρηση. Πολλές φορές η ζωή σπάει πλάκα μαζί μας και αν δεν ακολουθούμε τα κύματα της θα πέσουμε στα βράχια» λέει.

Η απόφαση εκείνη δεν ήταν εύκολη, όπως όλα όσα ακολούθησαν μετά την απώλεια του πατέρα τους. Ωστόσο η ανασύνταξη δεν άργησε και μαζί με τη μητέρα τους Ελένη, συνεχίζουν με νέους στόχους την οικογενειακή παράδοση στα προϊόντα από μετάξι.

Φουλάρια από μετάξι/Photo: Παν. Σαββίδης

Η Δήμητρα μιλάει με πάθος για τον τόπο της, το πανέμορφο Σουφλί και τον Έβρο γενικότερα. «Πρέπει ο τόπος να βρει στόχο, να του δώσουν το έδαφος να ανθίσει. Ο Έβρος είναι ο πιο δύσκολος νομός στην Ελλάδα και η ζωή εδώ είναι ένας συνεχής αγώνας με την εγκατάλειψη και την παραίτηση» τονίζει, ζητώντας από το κέντρο να σταθεί με περισσότερη προσοχή στην «πινέζα» του χάρτη, που αδειάζει επικίνδυνα από τους ανθρώπους του.

Πληροφορίες:

• www.bourouliti.gr
• FB/bourouliti.gr
• Τηλ. 2554024168