Ο ΜΗΝΑΣ ΑΠΡΙΛΙΟΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ ΜΑΣ

Ο Απρίλιος είναι ένας θαυμάσιος μήνας. Έχει συγκεντρωμένες χαρές, που μόνο μια φορά το χρόνο μπορείς να απολαύσεις.

Το αεράκι είναι ακόμα δροσερό και άφθονο, για να μεταφέρει και να σκορπίζει παντού τις μυρωδιές των λουλουδιών που βρίσκονται στο φόρτε τους.

Πριν εμφανιστούν οι πρώτες ζέστες του Μαΐου και ο ήλιος αρχίσει να καίει, ζήσε με όλες σου τις αισθήσεις το σύντομο διάστημα που μοσχοβολούν οι ανθισμένες νεραντζιές και οι πασχαλιές. Επιπλέον μάθε όσα λένε οι παραδόσεις, πριν ξεχαστούν και εξαφανιστούν από την καθημερινότητά μας.

Φύσα, Απρίλη!

Μην εκπλαγείς αν ο Απρίλιος διατηρήσει τα μποφόρ του μέχρι το τέλος. Η παράδοση των νομάδων τσιγγάνων τον εξαιρεί από το ημερολόγιο και τον παραβλέπει πηδώντας από τον Μάρτιο στον Μάιο, γιατί τον μήνα αυτό, όπως λένε, ο αέρας φυσάει τόσο πολύ ώστε παρασύρει τις σκηνές και τα τσαντίρια τους και δεν τους αφήνει να σταθούν σε έναν τόπο.

Ο λαός μας (πριν αλλάξουν τα κλιματολογικά δεδομένα) τον χαρακτήριζε δροσερό αλλά μερικές φορές και παγερό, πίστευε όμως ότι «Απρίλης είναι, θα πρηστεί και θα σκάσει» ό,τι και να κάνει, αφού προμηνύει το καλοκαίρι.

Επειδή συνήθως τέτοια εποχή στα χωριά είχαν ξοδευτεί και τα τελευταία αποθέματα τροφίμων από τη σοδειά του περασμένου χρόνου, θεωρούνταν δύσκολος μήνας για τον αγροτικό πληθυσμό, γι’ αυτό και τον έλεγαν Γρίλη (γκρινιάρη) και Τιναχτοκοφινίτη (τίναζαν τα κοφίνια για να πάρουν τα τελευταία υπολείμματα του σταριού).

Όλα ανοίγουν

Όπως αναφέρεται στο βιβλίο του Ζήση Χασιώτη «Οι δώδεκα μήνες στην ελληνική μας λαογραφία» (εκδόσεις «Βοϊακή Εστία»), ο Απρίλιος πήρε το όνομά του από το λατινικό ρήμα aperire, που σημαίνει «ανοίγω». Είναι ο δεύτερος μήνας της άνοιξης και κατά τη διάρκειά του ανοίγουν τα πάντα: τα δέντρα, τα λουλούδια, ο καιρός.

Κατά τους Ρωμαίους, ο μήνας της βλάστησης και της ανθοφορίας ήταν αφιερωμένος στη θεά του έρωτα, την Αφροδίτη. Οι αγρότες περίμεναν τις λιγοστές αλλά ευεργετικές βροχές του για το μεγάλωμα των σπαρτών.

Αϊ-Γιώργης, το ανοιξιάτικο σύνορο

Η γιορτή του Αγίου Γεωργίου στις 23 του μηνός (αν τύχει και πέσει τη Μεγάλη Εβδομάδα, μεταφέρεται τη δεύτερη μέρα του Πάσχα) χαρίζει στον μήνα το ελληνικό του όνομα: Σε πολλά μέρη τον λένε Αγιωργίτη ή Αηγιωργίτη. Επόμενη γιορτή – σταθμός, λίγο πριν φύγει ο μήνας (στις 25), είναι του Αγίου Μάρκου, που πίστευαν ότι προστατεύει τους γεωργούς από τα φίδια. Μάλιστα προέτρεπαν τον Άγιο να τα ναρκώσει κάνοντας παιχνίδι με τις λέξεις: «Μάρκο, Μάρκο, μάρκωσέ τα και Αϊ Γιώργη τύφλωσέ τα».

Η γιορτή περνάει απαρατήρητη από τους νεότερους, αλλά παλαιότερα ήταν πολύ γνωστή στους γεωργούς που τηρούσαν πλήρως την αργία της. Όμως η πιο μεγάλη γιορτή του Απριλίου είναι αναμφισβήτητα το Πάσχα, η Λαμπρή όπως την ονομάζει ο λαός, γιατί τη συνδέει με την απόλυτη βεβαιότητα ότι «ηγέρθη ο Κύριος όντως».

Παλιά συνοδευόταν από τον ονομαστό χορό της Λαμπρής, τον εξοχότερο και μεγαλοπρεπέστερο όλων, ο οποίος συμβόλιζε τη συναδέλφωση και την αδιάρρηκτη αλυσίδα της αδελφικής αγάπης.

Αναγέννηση

Όσο και αν οι μυστικές διαδρομές της αναγέννησης της ζωής περνούν τελείως απαρατήρητες στο αστικό περιβάλλον, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν συντελούνται. Η γη και η ατμόσφαιρα αλλάζουν με τον ερχομό της άνοιξης, ευκαιρία να αλλάξουμε και εμείς. Και αν οι παλιές σοδειές τελείωσαν, εμείς θα ξανασπείρουμε.

Πηγή: agiosdimitriossiatistas.webnode.gr

……………………………………………………………………….

Ο Απρίλιος είναι ο τέταρτος μήνας κατά το Ιουλιανό και το Γρηγοριανό ημερολόγιο. Κατά το Ρωμαϊκό αποτελούσε το δεύτερο μήνα του έτους και ονομάστηκε έτσι (Aprilis) απ’το λατινικό ρήμα aperio, που σημαίνει ανοίγω. Ανοίγει δηλαδή η γη τους κόλπους της, γεμάτους ομορφιές.

Είναι ο μοναδικός μήνας της χρονιάς που το όνομά του φανερώνει την κατάσταση και τον χαρακτήρα της χρονικής περιόδου που καλύπτει, σε αντίθεση μ’όλους τους υπόλοιπους, που οι ονομασίες τους άγουν την ετυμολόγησή τους σε θεούς, αυτοκράτορες, ή στην αριθμητική τοποθέτησή τους μέσα στη χρονιά.

Στο αρχαίο αθηναϊκό μηνολόγιο αντιστοιχεί με τον μήνα Μουνιχιώνα, ο οποίος έλαβε το όνομά του απ’τη γιορτή της Μουνιχίας Αρτέμιδος. Το ιερό της θεάς βρισκόταν στον Πειραιά πάνω στο σημερινό λόφο του προφήτη Ηλία και σύμφωνα με την παράδοση είχε χτιστεί από τον μυθικό ήρωα Μούνιχο.

Ο λαός ονομάζει τον Απρίλη Ανθομήνα, γιατί φέρνει πολλά άνθη, Ξεροκοφινά και Τιναχτοκοφινίδη γιατί τότε εξαντλούνται οι φτωχικές συγκομιδές του γεωργού, Αηγιωργίτη απ’τον εορτασμό της μνήμης του Αγ. Γεωργίου (23) και Λαμπριάτη επειδή κατ’αυτόν συνήθως συμπίπτει ο εορτασμός του Πάσχα.

Η γιορτή του Αγίου Γεωργίου θεωρείται χρονικό σύνορο κυρίως για τους κτηνοτροφικούς πληθυσμούς. Ο αϊ-Γιώργης, μαζί με τον αϊ-Δημήτρη στις 26 Οκτωβρίου, είναι τα δύο συνόρατα του χρόνου. Απ’του Αγ. Γεωργίου αρχίζει το θέρος και ανεβαίνουν οι τσοπάνηδες στα βουνά, στις καλοκαιρινές τους βοσκές. Από του Αγίου Δημητρίου πάλι αρχίζει ο χειμώνας και το κατέβασμα στα χειμαδιά.

Το όνομα «Γεώργιος» είναι πνευματική μεταφορά από την αγροτική μας ζωή και βγαίνει από το ουσιαστικό «γεώργιον», που σημαίνει κτήμα ή χωράφι καλλιεργούμενο (ή καλλιεργήσιμο). Γίνεται όμως και επίθετο: «γεώργιος», για τον άνθρωπο που επιδέχεται την πνευματική καλλιέργεια, ή που τον επέλεξε γ’αυτό η Μοίρα ή ο Θεός. («Χριστού γεώργιον» ονομάζεται στην Υμνογραφία του, ο άγιος Γεώργιος).

Η ημέρα έχει πλέον μεγαλώσει αρκετά και δεδομένου ότι οι εργάτες των γεωργικών εργασιών προσλαμβάνονταν από ανατολής μέχρι δύσης του ηλίου, συνέφερε τους γεωργούς ακόμη και οκνηρούς εργάτες να προσλάβουν:
«Τον Απρίλη και τον Μάη, έπαιρνε ακαμάτη εργάτη.»

Για τη βροχή του Απριλίου υπάρχουν πολλές παροιμίες:
«Του Απρίλη η βροχή, κάθε κόμπος και φλουρί.»
«Αν ρίξει Απρίλης τρεις βροχές κι ο Μάης άλλες δύο,
να δεις σταφύλια σαν παιδιά και πίτες σαν αλώνια.»

Ο Απρίλιος με τον Μάιο είναι οι κατεξοχήν μήνες των λουλουδιών:
«Ο Απρίλης με τα λούλουδα κι ο Μάης με τα ρόδα.»

Ο Απρίλης όμως δεν είναι πάντοτε καλοκαιρινός:
«Το κρύο φύλαε ως τ’Απριλιού τις δώδεκα,
ακόμα και στις δεκαχτώ πέρδικα ψόφησε στ’αβγό.»

Ένα έθιμο κατεξοχήν ανοιξιάτικο και χαρούμενο, με χαρακτήρα γονιμικό και αποτρεπτικό, είναι οι κούνιες που γίνονται το Πάσχα.

Πηγή: oiax.blogspot.gr